Z prac Rady Nadzorczej PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Opublikowane według Henryk Sikora · 19 Grudzień 2024
Rada Nadzorcza PLK spotkała się na comiesięcznym posiedzeniu, które odbyło się w siedzibie Spółki PKP Polskie Linie Kolejowe. Poprzedziło je spotkanie Komitetu Audytu Rady Nadzorczej, który zajmował się sprawozdawczością PLK i raportami z audytów wewnętrznych w wybranych obszarach działalności PLK.
Obrady rozpoczęły sprawy proceduralne, przyjęcie porządku obrad oraz protokołu z poprzedniego posiedzenia Rady (29 listopada 2024 r.).
Sytuacja finansowa
Rada prowadzi stały monitoring wyników ekonomiczno-finansowych PLK. Jego częścią było przyjęcie informacji Zarządu, dotyczących wyników finansowych Spółki, za okres styczeń - październik 2024 r.
Wynika z niej, że Spółka osiągnęła lepszy wynik finansowy niż planowano głównie dzięki przychodom z działalności finansowej, sprzedaży złomu, reklamy, dzierżawy itp.
Podstawowymi przychodami z działalności operacyjnej PLK są wpływy z udostępniania linii kolejowych, które są niższe niż zakładał plan rzeczowo-finansowy (ok. 98% planu – niższa praca eksploatacyjna u przewoźników towarowych).
Niewiele wyższe przychody notowane są od przewoźników pasażerskich (ok. 100% planu, w tym IC ok. 101%, Polregio ok. 100%, Koleje Mazowieckie ok. 103%, pozostali przewoźnicy ok. 97%), a niższe od przewoźników towarowych (ok. 95% planu, w tym Cargo w restrukturyzacji ok. 83%, pozostali przewoźnicy ok. 103%).
Następną częścią przychodów PLK są środki publiczne, które są dedykowane na różne obszary działalności podstawowej PLK (inwestycje, utrzymanie infrastruktury itp.).
ERTMS/GSM-R
Globalny System Kolejowej Radiokomunikacji Ruchomej GSM-R to kolejowa odmiana cyfrowej łączności komórkowej GSM przeznaczona do transmisji danych wykorzystywanych jako nośnik danych dla systemu ETCS i systemów dyspozytorskich oraz do zapewnienia komunikacji głosowej z maszynistą. Częścią projektu realizowanego na terenie całego kraju było wykonanie obiektów radiokomunikacyjnych (wieże) i zabudowa rurociągów kablowych dla linii światłowodowych.
W czerwcu 2024 r. Minister Infrastruktury przyjął „Krajowy plan wdrażania technicznej specyfikacji interoperacyjności „Sterowanie”. Dokument zawiera harmonogram przejścia z analogowego systemu VHF 150 MHz do cyfrowego GSM-R. Jest to jeden z elementów wdrażania Europejskiego Systemu Zarządzania Ruchem Kolejowym (ERTMS). Na system ten składają się łączność GSM-R oraz sygnalizacja kabinowa ETCS. Wdrożenie systemu GSM-R na liniach kolejowych zarządzanych przez PLK powinno nastąpić do 2030 r. Rozwiązaniem docelowym w zakresie łączności pociągowej jest eksploatacja systemu GSM-R co ma poprawić system bezpieczeństwa ruchu kolejowego i przenieś go na zdecydowanie wyższy, cyfrowy poziom.
Z tego i innych działań prowadzonych w 2024 r. (jeden z członków Zarządu występował nawet w programie telewizyjnym poruszającym problem braku ERTMS/GSM-R) niewiele wynika. Można by nawet powiedzieć, że był to rok stracony bez jakiejkolwiek przełomowej decyzji.
Budowa prowadzona jest od 2018 r. i od samego początku (postępowanie przetargowe) generowała liczne problemy i kontrowersje. Spowodowane to było złożonymi czynnikami zewnętrznymi i otoczeniem, co doprowadziło do drastycznego opóźnienia robót, a także wyliczenia przez strony wzajemnych finansowych roszczeń. W połowie 2023 r. ukazała się nawet publiczna informacja o wynikach kontroli przeprowadzonej przez Najwyższą Izbę Kontroli na realizację cyfrowego systemu.
Od kilku miesięcy trwają niekończące się mediacje przy udziale prokuratorii generalnej w sprawie wysuwanych roszczeń Noki (lider konsorcjum) i możliwości podpisania ugody co pozwoliłoby do realizacji uzgodnionego przez obie strony harmonogramu robót.
Przeniesienie gruntów z PKP S.A. do PLK
Pomimo upływu ponad dwudziestu lat od uchwalenia Ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji PKP nie udało się uporządkować spraw związanych z własnością gruntów, pod liniami kolejowymi oraz składnikami infrastruktury kolejowej.
Wydawało by się, że ta oczywista zależność (tor umiejscowiony jest na gruncie) powinna być już dawno uregulowana. Niestety, jak pokazuje obecny stan prawny wcale nie jest to tak oczywiste.
Niewiele wniosła nowelizacja Ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji PKP z 9 czerwca 2022 r., która wprowadziła zmiany dotyczące wnoszenia przez PKP S.A do PLK składników majątku (m.in. działki pod liniami kolejowymi i elementy infrastruktury, użytkowane przez PLK) w formie aportu oraz zakres regulowania należności podatkowych przez PKP S.A. (w latach 2022-2026) poprzez zapłatę podatku, w drodze przeniesienia własności akcji PLK na rzecz Skarbu Państwa.
Sprawa przeniesienia gruntów do PLK to jedna z najtrudniejszych, jak minione lata wskazują najbardziej złożonych i skomplikowanych spraw, z którymi PKP S.A. i PLK się borykają.
Obecnie analizowane są najkorzystniejsze dla PLK warianty przeniesienia własności składników infrastruktury kolejowej oraz gruntów pod liniami kolejowymi w formie przeniesienia aportem Zorganizowanej Część Przedsiębiorstwa (ZCP) albo w drodze podziału PKP S.A. i ewentualnej nowelizacji Ustawy o PKP.
Inne tematy
Rada zajmowała się również m.in. następującymi sprawami: wykonywaniem czynności nadzorczych przez Komitet Audytu Rady Nadzorczej, raportem kwartalnym za 9 miesięcy 2024 r. spółki Trakcja S.A. (informacja publiczna), strategią podatkową PLK za rok ubiegły, przedłużeniem obowiązywania umowy cash poolingu gwarantowanej przez PLK na rzecz jednego z podmiotów zależnych, odwołaniami na postępowanie zakupowe w ramach konsorcjum, w którym bierze udział jedna ze spółek zależnych, informacją ws. działań monopolistycznych producentów i dostawców urządzeń srk, przyczynami incydentów i wypadków kolejowych spowodowanych przez pracowników PLK oraz przeglądem uchwał przyjętych przez Zarząd PLK (od ostatniego posiedzenia Rady).