Z prac Rady Nadzorczej PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Opublikowane według Henryk Sikora · 29 Listopad 2024
Rada Nadzorcza PLK spotkała się na comiesięcznym posiedzeniu, które odbyło się w siedzibie Spółki PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Obrady rozpoczęły sprawy proceduralne, przyjęcie porządku obrad oraz protokołu z poprzedniego posiedzenia Rady (29 października 2024 r.).
Finanse PLK
Rada prowadzi stały monitoring wyników ekonomiczno-finansowych PLK. Jego częścią było przyjęcie informacji Zarządu, dotyczących wyników finansowych Spółki, za okres styczeń - wrzesień 2024 r.
Wynika z niej, że Spółka osiągnęła lepszy wynik finansowy niż planowano głównie dzięki przychodom z działalności finansowej, sprzedaży złomu, reklamy, dzierżawy, itp.
Podstawowymi przychodami z działalności operacyjnej PLK są wpływy z udostępniania linii kolejowych, które są niższe niż zakładał plan rzeczowo-finansowy (ok. 98% planu – niższa praca eksploatacyjna u przewoźników towarowych).
Niewiele wyższe przychody notowane są od przewoźników pasażerskich (ok. 100% planu, w tym IC ok. 101%, Polregio ok. 100%, Koleje Mazowieckie ok. 102%, pozostali przewoźnicy ok. 97%), a niższe od przewoźników towarowych (ok. 95% planu, w tym Cargo w restrukturyzacji ok. 83%, pozostali przewoźnicy ok. 103%).
Następną częścią przychodów PLK są środki publiczne, które są dedykowane na różne obszary działalności podstawowej PLK (inwestycje, utrzymanie infrastruktury, itp.)
Inwestycje
Rada Nadzorcza wykonując czynności nadzorcze zapoznała się z informacją Zarządu, w sprawie realizacji inwestycji, w okresie styczeń – wrzesień 2024 r. Kluczową sprawą jest realizacja wieloletniego planu inwestycyjnego (Krajowy Program Kolejowy - KPK) i realizacja zadań inwestycyjnych z uwolnionych środków finansowych z Krajowego Planu Odbudowy (KPO).
Z KPO do 2026 r. realizowane mają być projekty: liniowe, stacyjne, punktowe, wąskie gardła, poprawa bezpieczeństwa na przejazdach i System Dynamicznej Informacji Pasażerskiej (SDIP). Łącznie finansowanych ma być ok. 140 zadań w rozdziale na Centrum Realizacji Inwestycji (ok. 50 zadań) i zakłady linii kolejowych (ok. 90 zadań).
Spółka realizuje inwestycje, finansowane z różnych źródeł i w ramach programów rządowych, takich jak: program utrzymaniowy, Kolej+ i program przystankowy.
Plan inwestycji przewidziany na 2024 r. Spółka realizuje w stopniu zadawalającym (z uwzględnieniem prognozy za listopad i grudzień br.).
W programach rządowych (włącznie z KPK) zapowiadane są w pierwszym kwartale 2025 r. zmiany, co w jakimś stopniu spowoduje zmianę zadań inwestycyjnych i ich wartości.
ERTMS/GSM-R
ERTMS/GSM-R (Globalny System Kolejowej Radiokomunikacji Ruchomej, który zapewnia operacyjną komunikację głosową i transmisję danych, użytkownikom sieci na infrastrukturze PLK). Częścią projektu realizowanego na terenie całego kraju jest wykonanie obiektów radiokomunikacyjnych (wieże) i zabudowa rurociągów kablowych dla linii światłowodowych.
System budowany jest od 2018 r. a prace nad jego oddaniem do użytkowania miały zakończyć się w 2023 r. Jednak już dzisiaj wiadomo, że potrwają one jeszcze kilka lat. Realizuje go spółka Nokia (w konsorcjum), bazując na wielu podwykonawcach.
W trakcie realizacji projektu pojawiało się szereg problemów, które w konsekwencji doprowadziły do jego opóźnienia (m.in. brak własności gruntów, wzrost cen materiałów i kosztów wykonawstwa robót, upadłość kluczowych podwykonawców). Istotnym powodem opóźnienia budowy wytykanym już w poprzednich latach jest niska wydajność prac ze strony wykonawcy i kluczowych dla projektu podwykonawców. Od kilku miesięcy trwają zaawansowane mediacje przy udziale prokuratorii generalnej w sprawie wysuwanych roszczeń Noki i możliwości podpisania ugody co pozwoliłoby do realizacji uzgodnionego przez obie strony harmonogramu robót.
Analiza opóźnień pociągów
Rada na podstawie przygotowanych przez Zarząd materiałów, analizowała przyczyny opóźnień pociągów pasażerskich i towarowych. Dotyczy to także prowadzenia inwestycji w III kwartale 2024 r. i ich wpływ na opóźnienia.
Ogólna liczba opóźnionych pociągów pasażerskich spowodowanych prowadzeniem prac inwestycyjnych wyniosła ok. 2%, z innych przyczyn PLK ok. 12%, a z winy przewoźników kolejowych i czynników zewnętrznych wyniosła ok. 85%. Dane te pokazują, że łączne opóźnienia z winy PLK są mniejsze niż w II kwartale br.
Analiza opóźnień z winy PLK (w rozdziale na branże wg kodów eksploatacyjno – utrzymaniowych) pokazuje, że wynikają one przede wszystkim z winy automatyki, drogi kolejowej, energetyki i na końcu eksploatacji. Niepokojącą tendencją jest fakt, że coraz większy udział w statystyce opóźnień mają usterki urządzeń objęte gwarancją producenta (nowe urządzenia komputerowe).
Spółka dokonuje analiz przyczyn opóźnień pociągów, przede wszystkim powstałych z winy PLK oraz wprowadza rozwiązania usprawniające (np. wprowadzono zasady kwalifikowania opóźnień pociągów powstałych przy prowadzeniu prac inwestycyjnych, comiesięczne spotkania koordynacyjne Wydziału Zamknięć Torowych).
Bezpieczeństwo na liniach kolejowych
Rada Nadzorcza przyjęła informację o bezpieczeństwie na sieci PLK w okresie trzech kwartałów 2024 r. Spółka dokłada wszelkich starań, w zakresie dbałości o bezpieczeństwo na zarządzanych liniach kolejowych.
W okresie od stycznia br. liczba wypadków wynosiła 358 (w ubiegłym roku 347, średnia z 10 lat 374), a incydentów 1356 (w ubiegłym roku 1260).
Najczęstszą przyczyną wypadków są w kolejności:
- potrącenie osoby podczas przechodzenia przez tory poza przejściami,
- wypadki na przejazdach i przejściach,
- pozostałe – w tym m.in. chuligańskie wybryki, klęski żywiołowe i inne,
- niezatrzymanie się pojazdu kolejowego przed sygnałem „Stój”,
- niewłaściwe ułożenie, niezabezpieczenie lub przedwczesne rozwiązanie drogi przebiegu,
- najechanie pojazdu kolejowego na pojazd kolejowy lub przeszkodę.
Najczęstszą przyczyną wypadku obciążającą PLK to wykolejenia i kolizje (ostatnio zanotowano spadek). Liczba ofiar śmiertelnych w wypadkach w br. wzrosła o 33% (wynosi 163), a część z nich będzie zakwalifikowana jako samobójstwa.
Spółki zależne
Przedmiotem informacji Zarządu rozpatrywanej przez Radę były spółki zależne, tworzące Grupę PLK (Dolkom Wrocław, PPM-T Gdańsk, PNUIK Kraków i DOM Poznań).
W okresie styczeń - wrzesień br. wyniki finansowe trzech spółek były lepsze niż wynikało to z planów przyjętych przez organy korporacyjne spółek na 2024 r.
Przychody spółek są uzyskiwane przede wszystkim z robót inwestycyjnych i utrzymaniowych. Pozyskane do realizacji kontrakty inwestycyjne do końca 2024 r. dają podstawę na końcowe wyniki (prognozy) lepsze niż planowano.
W prowadzonych analizach ważne są także wartości kontraktów utrzymaniowych i inwestycyjnych na realizację robót, w następnym roku i latach kolejnych (tzw. portfel zamówień), a niestety z tym nie jest najlepiej. Problem ten dosięgnął w tym roku PNUIK, który dotychczas był w tym obszarze spółką wiodącą. Na wyniki spółek mają także wpływ koszty pracownicze, które w sposób zracjonalizowany wzrastają, co wynika z wdrożonych w tym roku podwyżek wynagrodzeń.
Warto także przypomnieć o zadaniach spółek związanych z właściwym i terminowym wykorzystaniem środków finansowych, pochodzących z ich dokapitalizowania (środki budżetowe przekazane przed kilkoma laty przez Ministerstwo Infrastruktury do PLK, a następnie do czterech spółek, na zakup maszyn do robót torowych np. podbijarek, pociągów sieciowych, palownic i budowy bądź rozbudowy hal do prowadzenia robót utrzymaniowo-naprawczych maszyn).
Zatrudnienie i sprawy pracownicze
Rada Nadzorcza przyjęła informację Zarządu PLK, w sprawie sytuacji zatrudnieniowo-płacowej w okresie dziewięciu miesięcy 2024 r.
Wynika z niej, że Spółka realizowała zadania, zatrudniając ok. 37 000 pracowników, to jest mniej niż planowano o ok. 200 etatów. W omawianym okresie w PLK zatrudnienie zmniejszyło się o ok. 650 osób. Odeszło ponad 2 600 pracowników (emerytury: ok. 1 550 osób, renty: ok. 300 osób, zwolnienia poza PLK: ok. 700 osób). W tym samym czasie zostało przyjętych do Spółki ok. 2 000 osób (w tym: z zewnątrz ok. 1 700).
W Spółce wypracowanych zostało ponad 1 000 000 godzin nadliczbowych (zmniejszenie do analogicznego okresu 2023 r. o ok. 9%). Najwięcej godzin nadliczbowych wypracował zespół inżynierii ruchu, tj. ok. 88% wszystkich wypracowanych godzin w PLK.
Za analizowany okres fundusz wynagrodzeń został zrealizowany na poziomie ponad 99%.
Po podwyżkach wynagrodzeń (m.in. dwukrotny wzrost dodatków do wynagrodzenia, tj. od 1 stycznia i 1 lipca 2024 r., podwyżka dla pracowników wynagradzanych z ZUZP od 1.07. br., podwyżka dla pracowników wynagradzanych z Regulaminu – Uchwała Zarządu od 1.09. br.) średnie miesięczne wynagrodzenie wzrosło w porównaniu do 9 miesięcy 2023 r. o ok. 856 zł i wyniosło ok. 8 690 zł.
W trakcie obrad poruszona została także sprawa wypłaty dla pracowników PLK jednorazowej gratyfikacji finansowej z oszczędności funduszu wynagrodzeń, która zostanie wypłacona nie w grudniu lecz styczniu 2025 r. (chodzi o to aby była to wyższa kwota po rozliczeniu miesiąca grudnia).
Inne tematy
Rada zajmowała się również m.in. następującymi sprawami: wykonywaniem czynności nadzorczych przez Komitet ds. Inwestycji Rady Nadzorczej, wnioskiem Zarządu do Walnego Zgromadzenia PLK o podwyższenie kapitału zakładowego PLK (wkład niepieniężny wnoszony przez Skarb Państwa), a co za tym idzie zmianami do Statutu PLK, stanem wdrażania Centralnego Systemu Dynamicznej Informacji Pasażerskiej (CSDIP) i Systemów Monitoringu Wizyjnego (SMW) na peronach i dworcach kolejowych, naliczaniem kar umownych na wykonawców robót inwestycyjnych (np. za nieterminowe wykonanie robót), realizacją usług na doradztwo prawne, przeniesieniem własności składników infrastruktury kolejowej oraz gruntów pod liniami kolejowymi (przedstawiono dwa warianty, które mają mocne i słabe strony: aport ZPC albo podział PKP S.A. poprzez wydzielenie ZCP), oraz przeglądem uchwał przyjętych przez Zarząd PLK (od ostatniego posiedzenia Rady).