Z prac Rady Nadzorczej PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.
Opublikowane według Henryk Sikora · 29 Październik 2024
Rada Nadzorcza PLK obradowała na comiesięcznym posiedzeniu w składzie rozszerzonym, dziewięcioosobowym. Walne PLK powołało końcem września br. na członka Rady Pana Kazimierza Karolczaka (przewodniczący zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii). Obrady rozpoczęły sprawy proceduralne, przyjęcie porządku obrad oraz protokołu z poprzedniego posiedzenia Rady (19 września 2024 r.).
Rada Nadzorcza PLK ma przypisane kompetencje w zakresie sprawowania stałego nadzoru nad działalnością Spółki we wszystkich obszarach jej działalności. Poniżej przekazuję informacje o najważniejszych sprawach, którymi Rada się zajmowała.
Ruch towarowy „dołuje” przychody PLK
Rada zapoznała się z bieżącą sytuacją finansową PLK, w okresie od stycznia do sierpnia 2024 r. Omówione zostały najważniejsze wyniki ekonomiczno-finansowe PLK (m.in. wykorzystanie środków publicznych, zatrudnienie i koszty pracy).
Przychody z działalności operacyjnej są realizowane zgodnie z planem. Ważnym ich elementem są przychody od przewoźników kolejowych z udostępniania linii kolejowych.
Od przewoźników pasażerskich przychody te są na poziomie 100% planu (w kolejności z największymi przychodami, procent do planu): Koleje Mazowieckie, Intercity i Polregio. Gorsza sytuacja występuje w ruchu towarowym, gdzie przychody za dostęp do infrastruktury są na poziomie ok. 96% w porównaniu z planem (Cargo w restrukturyzacji - ok. 84% planu).
Obok problemów z przychodami od przewoźników towarowych dyskusja dotyczyła także poziomu wykorzystania funduszu wynagrodzeń (oszczędności). Przedstawiciele pracowników zawnioskowali wypłatę zwiększonej nagrody dla pracowników PLK z okazji Święta Kolejarza (wniosek „Solidarności” wpłynął już wcześniej do Zarządu Spółki).
Trudne inwestycje
Rada wysłuchała informację z bieżącej sytuacji zaistniałej przy realizacji jednej z najtrudniejszych inwestycji prowadzonych obecnie przez PLK, budowy tunelu w Łodzi. Trwa tam drążenie tunelu (średnica 13 m.), który połączy stacje Fabryczna, Kaliska i Żabieniec.
Główną nitkę - dwutorową - drąży TBM (tunnel boring machine) „Katarzyna”. Maszyna przechodzi obecnie pod centrum miasta gdzie jest kilkadziesiąt kamienic w tym kilkanaście nadających się do rozbiórki (grożą zawaleniem, a na wyburzenia nie zgadza się konserwator zabytków).
W ostatnich tygodniach w trakcie drążenia zawaliła się jedna z kamienic, co czasowo wstrzymało prace. Przyjęta technologia zakłada w trakcie drążenia równoczesne zagęszczanie gruntu betonem. Ma to zabezpieczać grunt czyniąc go stabilnym i bezpiecznym dla znajdujących się nad tunelem budynków. Zawalenie – katastrofa budowlana spowodowała że ok. 20 rodzin pozostało bez mieszkań (ok. 200 osób na czas drążenia jest w hotelach).
W wyniku katastrofy wstrzymano drążenie i trwa analiza jej przyczyn. Zobowiązania wynikające z zaistniałych zdarzeń spoczywają na wykonawcy. PLK jako inwestor ponosi obecnie skutki bardziej wizerunkowe.
Drugą inwestycją, która została niedawno rozpoczęta, a jest w kategorii trudnych, to modernizacja „Katowickiego węzła kolejowego”. Przy tej okazji gremialnie poruszono sprawę pominięcia modernizacji odcinka linii kolejowej pomiędzy Będzinem a Dąbrową Górniczą. Niezbędnym jest znalezienie środków finansowych na ten odcinek, tak aby jako zmodernizowany ciąg eksploatacyjny w całości był oddany w tym samym czasie.
W innym przypadku odcinek ten będzie „wąskim gardłem”, co nie spowoduje zakładanych efektów projektowanej obecnie modernizacji na tym odcinku.
Program przystankowy „pod lupą”
Zgodnie ze wskazaniem Ministerstwa Infrastruktury, Rada Nadzorcza na podstawie obowiązujących w PLK przepisów zainicjowała postępowanie zakupowe na wykonanie ekspertyzy sprawdzającej przygotowanie PLK do realizacji rządowego programu budowy lub modernizacji przystanków kolejowych na lata 2021-2025.
Chodzi o sprawdzenie zasadności wydatkowania środków publicznych, właściwej lokalizacji przystanków i ich parametry dostosowane do potrzeb przewoźników oraz rzetelność analizy rynku (np. efektywne wykorzystanie przystanków pod kontem ilości pasażerów).
Lista podstawowa Programu przystankowego zawiera ok. 214 zadań z czego 120 przystanków już zostało oddanych do użytku (56%). W trakcie realizacji jest ok. 40 przystanków (20%).
Oprócz zadań peronowych częścią programu są zadania parkingowe. Dotychczas ukończono budowę parkingów w 17 lokalizacjach. W trakcie budowy jest 77 parkingów. Łącznie stanowi to ok. 50% przyjętych do realizacji parkingów.
Warto przypomnieć o roli samorządów lokalnych we wskazywaniu lokalizacji przystanków i parkingów. Po oddaniu ich do eksploatacji są to często lokalne „centra przesiadkowe” spełniające atrakcyjną ofertę dla podróżnych. Trudno to kwestionować chociażby po rekordowych ilościach przewożonych pasażerów przez kolejowych przewoźników samorządowych.
Program Kolej plus na rozdrożu
Podstawowym celem programu jest budowa lub modernizacja linii kolejowych dających połączenie z miastami wojewódzkimi miejscowości, które posiadają powyżej 10 tys. mieszkańców. Program jest dedykowany głównie samorządom wojewódzkim, które wskazywały zadania na swoim terenie i musiały zabezpieczyć co najmniej 15% wartości projektu. Do końca 2023 r. zawarto z samorządami 35 umów na realizację zakwalifikowanych do programu projektów (najwięcej bo 8 w województwie Śląskim).
Obecnie program jest w trakcie rewizji, a niektóre samorządy wojewódzkie chcą zrezygnować ze wskazanych przez siebie inwestycji. Takim przykładem jest samorząd województwa wielkopolskiego i rezygnacja z budowy linii kolejowej Turek-Konin (38 km. linii). Są też projekty oprotestowane przez część mieszkańców gdzie ma powstać nowa linia kolejowa. Takim przykładem jest linia Kraków-Myślenice (woj. małopolskie). Takie działania mogą być pretekstem do odstąpieniu od jej budowy, chociaż jej potrzeba (na 22 km. łączy 2 miasta i kilka gmin z Krakowem) i efektywność do wykorzystania w ruchu aglomeracyjnym nie jest do podważenia.
Inne tematy
Rada zajmowała się również m.in. następującymi sprawami: realizacją Strategii PLK (do 2030 r.), współpracą z CPK sp. z o.o. w zakresie spójnych z PLK standardów i parametrów infrastruktury, poprawą parametrów i modernizacją linii kolejowej 25 (Łódź – Skarżysko Kamienna) i rozważeniem możliwości włączenia jej do Programu Polska Wschodnia, przygotowaniem do wdrożenia technologii BIM poprawiającej weryfikację dokumentacji projektowej, skonsolidowanym raportem za 6 miesięcy br. spółki Trakcja S.A., postępem prac na linii kolejowej 404 na odcinku Szczecinek-Białogard, odzyskiwaniem i gospodarowaniem (zabudową) materiałów staroużytecznych, umową na świadczenie usług prawnych na rzecz Komendy Głównej SOK, przeniesieniem własności składników infrastruktury kolejowej oraz gruntów pod liniami kolejowymi (pojawił się pomysł zmiany ustawy o PKP i przejęcie infrastruktury przez podział PKP S.A zamiast aportu i ZCP), kontrolami instytucji zewnętrznych w PLK, bezprzetargowym zleceniem (np. Regulaminu) przez PLK robót utrzymaniowych spółkom zależnym (Dolkom Wrocław, ZRK-DOM Poznań, PPM-T Gdańsk i PNUIK Kraków), prawidłowością procedur przetargowych w ZRK-DOM Poznań oraz przeglądem uchwał przyjętych przez Zarząd PLK (od ostatniego posiedzenia Rady).