Ma obserwować sygnały i wskaźniki oraz stosować się do ich wskazań!
Opublikowane według Redaktor · 11 Październik 2024
Rada Sekcji Zawodowej Infrastruktury Kolejowej NSZZ „Solidarność” 17 września br. przyjęła swoje stanowisko w sprawie zmian w Instrukcji o prowadzeniu ruchu pociągów Ir-1. Wyraziła w nim swój sprzeciw do zmian, które nakładają na dyżurnego ruchu dodatkowy obowiązek informowania maszynisty (w opisanych w instrukcji sytuacjach). Zmiana stanowi, że dyżurny ruchu „podaje sygnał zezwalający na semaforze wjazdowym dopiero po nawiązaniu łączności przez maszynistę lub sam powiadamia go o zmienionej organizacji ruchu”.Naszym zdaniem taka zmiana jest nie potrzebna. To przeniesienie odpowiedzialności za błędy maszynisty na dyżurnego ruchu co czyni go współodpowiedzialnym niemal w każdej kontrowersyjnej sytuacji.
A co na to PLK?
W odpowiedzi na pismo nr SZIK 69/09/2024 z dnia 18 września 2024 r., Biuro Spraw Pracowniczych, na podstawie informacji przekazanych w przedmiotowej sprawie przez Biuro Eksploatacji i Obsługi Pasażerskiej oraz Biuro Bezpieczeństwa, przedkłada jak poniżej:
Zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa jest priorytetem dla naszej Spółki i działania w tym zakresie zostały określone w Polityce bezpieczeństwa, jako cele i działanie nadrzędne.
Identyfikowane w Systemie Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS) zagrożenia obejmują również zidentyfikowane zagrożenia z obszaru ryzyka wspólnego powstającego „na styku” pomiędzy innymi uczestnikami systemu kolejowego (przewoźnikami kolejowymi, innymi zarządcami infrastruktury kolejowej, dostawcami usług oraz wykonawcami robót) oraz ryzyko związane z działalnością stron trzecich nie będących uczestnikami systemu kolejowego w tym ryzyko społeczne, o którym mowa w art. 17a ust. 2 pkt. 3 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym.
Podlegają one takim samym procedurom jak zagrożenia bezpośrednio związane z działalnością własną PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. jako zarządcy infrastruktury. Jeden z celów dotyczy doskonalenia Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem i jest realizowany poprzez spełnianie wymaganych standardów bezpieczeństwa, monitoring, ocenę zagrożeń, podejmowanie środków kontroli ryzyka, jak i „kontrolowania ryzyk dla bezpieczeństwa będących wynikiem własnej działalności, jak i działań innych podmiotów lub osób”.
Jednym z działań mitygujących ryzyko wzrostu zdarzeń kolejowych jest wprowadzenie do Instrukcji o prowadzeniu ruchu pociągów lr-1, zmiany mającej na celu doprecyzowanie zadań pracowników posterunków ruchu.
Zmiana Instrukcji o prowadzeniu ruchu pociągów lr-1 wprowadzona Uchwałą Zarządu PKP PLK S.A. nr 857/2024 z 12 września 2024 r. polegała m.in. na dodaniu do § 48 ust. 1 zdania drugiego „W takich przypadkach dyżurny ruchu niezależnie od postanowień ujętych w ust. 4 podaje sygnał zezwalający na semaforze wjazdowym dopiero po nawiązaniu łączności przez maszynistę lub sam powiadamia go o zmienionej organizacji ruchu”.
Jednakże zauważyć należy, że dokonano także zmiany w § 64 ust. 9 uzupełniając treść tego przepisu o zdanie ,,(...)”, a także w przypadku, gdy pociąg w wewnętrznym rozkładzie jazdy ma przewidziany przejazd przez posterunek ruchu bez zatrzymania, a semafor wjazdowy, lub tarcza ostrzegawcza przelotowa informują, że następny semafor wskazuje sygnał ,,Stój”, (...).
Wzmiankowane przepisy korelują ze sobą i należy czytać je łącznie, aby uzyskać odpowiedź nt. obowiązków i odpowiedzialności uczestników ruchu kolejowego.
Zauważyć trzeba, że informowanie maszynisty przez dyżurnego ruchu o zmianach w organizacji ruchu stanowi obowiązek wynikający wyłącznie z odstępstw od standardowych sytuacji prowadzenia ruchu pociągów zgodnie z rozkładem jazdy. Oznacza to, że w przypadku realizacji założonego planu pracy zarządcy infrastruktury, według którego odbywają się przejazdy pociągów na danej linii kolejowej w założonym czasie i bezusterkowo, to będą to przypadki incydentalne, bądź w ogóle niewystępujące w czasie zmiany roboczej.
Tymczasem wspomniany § 64 ust. 9 lr-1 został zmieniony dlatego, aby w przypadkach zmienionej organizacji ruchu maszynista był obowiązany nawiązać łączność z dyżurnym ruchu, celem wyjaśnienia przyczyny niepodania sygnału zezwalającego.
W zakresie obowiązku maszynisty (pracownika przewoźnika) trzeba także wskazać na § 64 ust. 1 pkt 3 Instrukcji o prowadzeniu ruchu pociągów lr-1 „Postępowanie drużyny pociągowej w czasie jazdy pociągu”. W myśl przywołanego przepisu maszynista obowiązany jest podczas jazdy pociągu realizować szereg zadań wpływających na bezpieczeństwo ruchu pociągów, w tym obserwować sygnały i wskaźniki oraz stosować się do ich wskazań.
Przywołane obowiązki pracowników zarządcy infrastruktury oraz przewoźnika kolejowego realizujących zadania procesu przewozowego wzajemnie się uzupełniają i zarazem nie wykluczają. Ich celem jest wyeliminowanie szczególnego zagrożenia dla bezpieczeństwa ruchu kolejowego, które pojawia się w opisanej wyżej sytuacji. Przy czym wparcie techniczne w postaci kamer montowanych na pojazdach kolejowych oraz rejestratory rozmów pozwolą w sposób efektywny nadzorować wypełnianie nałożonych na pracowników, o których mowa, obowiązków.